Wystawa Związku Miast Polskich „Wypędzeni 1939"
Polacy musieli zostawić praktycznie cały swój dobytek. Ich domy zajęli Niemcy przesiedlani z terenów zajętych przez Rosjan. O tragicznym losie deportowanych obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy przypomina wędrująca po Polsce wystawa, która trafiła do Płońska - „Wypędzeni 1939".
Od 6 do 28 września w sali płońskiego MCK można obejrzeć wystawę fotografii dokumentującą deportację obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy w 1939 roku. Większość zdjęć pochodzi z niemieckiego archiwum SS. Jak mówi jeden z autorów wystawy obecny na wernisażu w Płońsku 6 września w sali MCK - dziennikarz, były dyrektor Ośrodka TV w Poznaniu Jacek Kubiak, większość zdjęć wykonali sami Niemcy. Jest to spojrzenie "rasy panów" na ginące plemię. Oprócz deportacji planowana była także zagłada biologiczna większości Polaków.
Ten temat przez wiele lat był na marginesie wydarzeń z okresu II wojny światowej. Planowaniem i kierowaniem wysiedleniami ludności polskiej i żydowskiej od listopada '39 r. zajmowały się organy Głównego Urzędu Bezpieczeństwa III Rzeszy. Rodziny deportowano do obozów zastępczych, a potem do Generalnego Gubernatorstwa. Dzięki porozumieniu Hitlera i Stalina polskie domy zajmowali Niemcy przesiedlani z terenów zajętych przez Sowietów.
Sprawcami wysiedleń byli: Heinrich Himmler, Robert Ley oraz Adolf Eichmann. Z domów Wielkopolski, Łodzi, Gdyni czy Żywca podczas II wojny swiatowej Niemcy wygnali ponad 600 tys. Polaków. Na opuszczenie domu z jedną walizką, bez przedmiotów wartościowych i większych sum pieniędzy Niemcy zostawiali mieszkańcom od 5 minut do pół godziny. Jednego dnia zamykano drzwi za właścicielami domów, a drugiego wchodzili tam Niemcy, jak do siebie, i przejmowali cały dobytek.
- Niemcy wtargnęli do naszego domu o godzinie drugiej w nocy. Matka ledwo zdążyła nas czwórkę ubrać, chwyciła pierzynę, bochenek chleba i tak wyszliśmy - relacjonuje świadek tamtych wydarzeń w filmowym dokumencie.
Najbardziej poruszającym zdjęciem wystawy jest fotografia wykonana przez żołnierza niemieckiego przedstawiająca wysiedloną rodzinę Matczaków z Sieradza. ( fotografia powyżej - kliknij aby powiększyć).
Deportacje obywateli polskich z ziem wcielonych do Rzeszy, rozpoczęte w 1939 r. niemal natychmiast po kampanii wrześniowej, są pierwszym aktem polityki ludnościowej nazistów w okupowanej Europie. Polityka ta kulminowała później w obozach śmierci i podczas Zagłady Żydów. Ten ważny rozdział historii II wojny jest wciąż za mało znany.
Autorami wystawy są: Jacek Kubiak, Małgorzata Schmidt i Janusz Zemer. Organizatorem jest Związek Miast Polskich, Samorząd Województwa Wielkopolskiego, Muzeum Historii Polski, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Miejskie Centrum Kultury w Płońsku.
A tak o całym przedsięwzięciu piszą sami autorzy (...)Nasza wystawa uzmysławia nie tylko przebieg i skalę tych deportacji,ale i ich konteksty historyczne (pakt Ribbentrop - Mołotow, eksterminacja elit polskich na ziemiach wcielonych, zagłada Żydów, Generalny Plan Wschodni). Materiały fotograficzne pochodzą z archiwów polskichi niemieckich. Część z nich jest w Polsce jeszcze zupełnie nieznana.
Aranżacja każdorazowej ekspozycji jest dostosowana do warunków miejsca. Podstawowym nośnikiem jest 16 plansz o powierzchni łącznej 64 m kw, przytwierdzonych do wielkogabarytowych stelaży z płyt MDF uformowanych w dwa duże łuki o promieniu 2,4 m. Pozostałe elementy ekspozycji to dwa wolnostojące słupy o średnicy 1,2 m z planszami tytułowymi i plakatami okupacyjnymi, nawiązujące formą do słupów ogłoszeniowych, a także mniejsze słupy kwadratowe ze zdjęciami wysiedlonych.(...)
Wystawę można oglądać w Płońsku do 28 września 2012 r. w g. 8.00-16.00 /sala widowiskowa MCK/. Grupy szkolne - po wcześniejszym uzgodnieniu terminu i godziny - tel.- 23 662 27 02 w. 16. (DK)
Filmy:
Wernisaż wystawy "Wypędzeni 1939...deportacje obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy" w Muzeum Martyrologii Radogoszcz w Łodzi w dniu 22 września 2011 r. Dokumentacja wysiedleń z Osiedla Montwiłła http://www.youtube.com/watch?v=Z-C8k1fjVTA
